20

Ze had een hele tijd in dat huis gewoond, maanden, misschien wel een jaar. Ze was naar school gegaan. De school was een modern bakstenen gebouw met grote ramen en grijze tapijttegels op de vloer. Vanwege het tapijt moesten ze zorgvuldig hun voeten vegen voordat ze naar binnen gingen. Elke ochtend liep Lesley met haar het witte houten hek door dat was opengezet zodat de leerkrachten hun auto het terrein op konden rijden. Lesley ging met haar naar de garderobe en hing haar jasje op. Daar probeerde ze haar dan altijd een afscheidskus te geven. In de klas stonden twee dozen: een voor leesboeken en een voor de lunchtrommeltjes. Grace’ trommeltje was van roze plastic en had een afbeelding van Barbie op de zijkant. Elke dag las ze een boek uit. Ze was al begonnen aan de boeken met een oranje sticker op de rug, terwijl de meeste kinderen in de klas nog de boeken met blauwe stickers lazen.

Als het regende bracht Dave hen met de auto naar school en dan droeg ze rubberlaarzen – in dezelfde kleur roze als haar lunchtrommeltje – die in de garderobe moesten worden verruild voor haar schoenen. Lesley en Dave heetten haar pleegouders, maar ze noemde ze al ‘mama’ en ‘papa’. Ze wilde hetzelfde zijn als de andere kinderen in haar klas. Ze was eigenlijk al aan de boeken met de groene stickers toe, maar was langzamer gaan lezen om niet al te anders te zijn.

Ze woonden in een nieuw huis in een nieuwbouwwijk. Het huis was ook van baksteen, met grote ramen. Er was een garage, waarin Grace’ driewieler en haar poppenwagen stonden, met voor het huis een klein gazon en een rotstuin, en achter een tuin. Van de zomer zou daar ook een schommel komen, zei Lesley. De weg was nog niet klaar en overal lagen grote modderplassen. Lesley had een hekel aan de modder, en Grace ook. Ze waren allebei ordelijk van aard en leken goed bij elkaar te passen.

Dat had de maatschappelijk werkster gezegd toen Dave en Lesley haar hadden verteld dat ze Grace niet meer bij zich wilden houden.

‘Maar ik vond juist dat ze zo goed bij jullie paste.’

Grace wist dat ze dat had gezegd omdat ze achter de deur had staan luisteren. Die stond op een kier, maar niemand had haar gezien. Ze moest ook hebben gehoord dat Lesley verontschuldigend had uitgelegd dat de plaatsing niet goed uitpakte, maar dat had ze zich later niet herinnerd. Ze had alleen de maatschappelijk werkster horen zeggen: ‘Het is zo’n lief kind. Wat is er dan mis met haar?’

‘Er is niets mis met haar.’ Lesley en Dave keken elkaar aan, allebei hopend dat de ander het zou uitleggen. Ze hadden net zo goed kunnen zeggen dat er van alles mis was met haar.

‘Jullie hebben niet eens gebeld om te zeggen dat er problemen waren.’ De maatschappelijk werkster was de wanhoop nabij. Als de plaatsing mislukte, zou dat als haar schuld worden beschouwd. Ze was een slonzige vrouw met loshangend haar. Het stiksel van de zoom van haar rok was losgegaan en haar lange vest was scheef dichtgeknoopt. Grace had een hekel aan slordigheid. Ze was heel zuinig op haar kleren, vooral op haar blauw-met-witte schooljurk. De vrouw vervolgde: ‘Ik bedoel, dan hadden we misschien kunnen helpen. Plast ze soms weer in bed?’

‘Dat is nooit een probleem geweest.’ Dat was David. Hij was hoofdmonteur in een grote garage aan de hoofdweg net buiten de stad. Grace had hem daar wel eens gezien. Hij droeg een blauwe overall, met zijn naam op het borstzakje geborduurd, en soms een blazer met gouden knopen. Hij was vroeg thuisgekomen voor deze bespreking. Hij had zijn nagels geborsteld, een jasje aangetrokken en een stropdas omgedaan. Hij voelde zich niet op zijn gemak en werd daardoor agressief.

‘Dat heeft ons nooit gestoord. Beslist niet. Waar ziet u ons voor aan? Monsters? Dat was tenminste een bewijs dat ze menselijk is.’

‘Wat bedoelt u?’ De stem van de maatschappelijk werkster ging de hoogte in, alsof ze op het punt stond in tranen uit te barsten. Grace was nog maar vijf, maar zelfs toen al besefte ze dat dit niet de manier was waarop een volwassene werd geacht zich te gedragen.

‘Hoor eens.’ Dave boog zich naar voren. Vanaf haar schuilplaats zag Grace de kromming van zijn rug. Hij was een grote man en vanuit deze hoek was hij net een van de illustraties in Sjaak en de bonenstaak, het laatste boek dat ze had gelezen. Misschien was hij, zoals hij net had gezegd, wel een monster. ‘Hoor eens, we willen het u niet lastig maken, maar we moeten eerlijk zijn, nietwaar? Ik bedoel, beter nu dan als alle formulieren zijn ingevuld. Dat bespaart u een hoop werk, toch?’

Hij lachte, een kort blaffend geluid. Grace begreep dat dit als grap was bedoeld, maar de maatschappelijk werkster vond het niet grappig. Dave eigenlijk ook niet, want hij vervolgde ernstig: ‘We kunnen haar geen liefde geven. We zouden niets liever willen, maar het lukt ons niet. Ze is zo koud. Ze staart ons aan met die kille blik in haar ogen. Ze staat niet toe dat we haar aanraken. Je moet je kind toch liefde kunnen geven?’ Hij zweeg even. ‘Misschien ligt het aan haar achtergrond.’

‘Wat bedoelt u, haar achtergrond?’ De stem van de maatschappelijk werkster was schel, bijna hysterisch.

‘Nou, die mensen zijn anders dan wij, nietwaar?’

‘Ze is een kind,’ zei de maatschappelijk werkster. ‘Ze heeft de geborgenheid van een gezin nodig.’ Ze ontkende het anderszijn niet. Ze wendde zich tot Lesley. Dave ging verzitten en Grace zag dat hij helemaal geen monster was. Hij zag er ook uit of hij op het punt stond in tranen uit te barsten.

‘Denkt u er hetzelfde over?’ vroeg de maatschappelijk werkster.

‘We hebben echt ons best gedaan,’ zei Lesley. ‘Toen u ons over Grace vertelde, dachten we dat ze uitstekend bij ons zou passen, echt waar. Ondanks de verschillen in achtergrond. En toen u ons vertelde wat ze had doorgemaakt, verwachtten we dat ze van streek zou zijn. Dat zouden we niet erg hebben gevonden. We zouden het best klaargespeeld hebben met wangedrag, nachtmerries, tranen. We dachten dat we haar zouden kunnen helpen. Maar we kunnen haar niet bereiken. En dat maakt het allemaal zo afschuwelijk. Ze heeft ons niet nodig.’

‘U vergist zich,’ riep de vrouw. ‘Ziet u dan niet dat ze u nodig heeft juist omdát ze zo teruggetrokken is? Zo in zichzelf gekeerd?’ Ze zweeg even en zei toen afgemeten: ‘Maar ik zal niet proberen u tot andere gedachten te brengen. Van adoptiefouders wordt verwacht dat ze zich honderd procent voor het kind inzetten. Dat zal u beslist zijn uitgelegd toen u de aanvraag hebt ingediend...’

De zin bleef als een dreiging in de lucht hangen. Grace voelde de dreiging, al begreep ze niet precies wat de woorden betekenden.

‘Bedoelt u dat we geen ander kind krijgen als we Grace weigeren?’ Dave wilde overeind vliegen, maar Lesley legde haar hand op zijn elleboog om hem tegen te houden.

‘Natuurlijk niet,’ zei de maatschappelijk werkster, maar haar stem klonk voldaan. De boodschap was overgekomen. ‘Luistert u eens, neem alsjeblieft geen overhaaste beslissing. Geef het nog een maand. Maak dan nog eens de balans op.’

Ze gaven het nog een maand. In die tijd deed Grace erg haar best. Ze stond Dave toe haar welterusten te kussen. Ze stond Lesley toe haar te knuffelen als ze voor ze naar bed ging samen op de bank zaten en Lesley haar een verhaaltje voorlas, maar het gevoel van het zachte vrouwenlichaam door haar Winnie de Poeh-pyjama deed haar bijna kokhalzen. En al die tijd probeerde ze erachter te komen waardoor zij anders kon zijn. Ze zag er hetzelfde uit als de andere kinderen op school, behalve dat ze iets magerder, iets bruiner was. Zou dat de reden zijn dat Dave en Lesley haar niet wilden? Ze kwam er niet uit. En al deed ze nog zo haar best, het was tevergeefs. Na een maand werd ze overgeplaatst naar tante Carol en oom Jim. Ze noemde ze niet ‘mama’ en ‘papa’. Ze wist dat dat geen zin had.